9 verschillen tussen zelfstandig ondernemen en loondienst
Vraag jij je weleens af hoe het is om als interimmer in het communicatievak te werken? Misschien heb je behoefte aan meer afwisseling of ben je benieuwd hoe het is om ‘eigen baas’ te zijn. De stap om te starten als zelfstandig professional kan voelen als een sprong in het diepe. Een gezonde dosis twijfel is helemaal niet gek. Je krijgt als zelfstandige namelijk te maken met (praktische) zaken die anders zijn dan wanneer je in loondienst werkt. Welke dat zijn? Sietske zet 9 verschillen tussen zelfstandig ondernemen en loondienst voor je op een rij.
Sietske Beurskens
Sietske Beurskens is als tekstschrijver en communicatiespecialist verbonden aan LICHT. Op dit moment ondersteunt en adviseert zij het coronateam van GGD West-Brabant en deelt zij haar ervaringen als zelfstandig professional met jou.
1. (On)zeker inkomen?
Voor velen – en ja, ook voor mij toen ik twee jaar geleden voor mezelf begon – de grootste twijfelfactor: je inkomen is als zelfstandig ondernemer onzeker. Dat voelt anders dan werken in loondienst, waarbij je kunt vertrouwen op een stabiel inkomen. Maar heb jij er weleens aan gedacht dat je inkomen ook hoger kan uitpakken dan jouw verwachting? Je hebt als zelfstandige namelijk zelf in de hand hoeveel je werkt en wat je daarvoor vraagt. Daarnaast kun je jouw inkomen omhoogtillen door middel van extra klussen (zoals het schrijven van dit artikel 😉). Bovendien is het als zelfstandige zelfs mogelijk om passief inkomen te creëren. Door middel van bijvoorbeeld het verkopen van een e-book over jouw expertise, verdien je geld zonder uren te maken.
Extra motivatie
Dat alles werkt voor mij motiverend! Als ik naar mezelf kijk denk ik nu veel doelgerichter en kritischer na over mijn financiële toekomst. Mijn money mindset is geswitcht van ‘vastklampen aan de zekerheid van een vast bedrag per maand’, naar denken in mogelijkheden en financiële vrijheid voor de toekomst.
Kortom, de gedachte ‘ik ben nu eenmaal gewend aan dit salaris’, hóéft geen reden te zijn om te blijven kiezen voor de veiligheid van jouw gouden kooi.
2. Welk uurtarief vraag je?
Bij het bepalen van je uurtarief is het belangrijk om goed na te gaan met welk bedrag (maal het aantal uren dat je verwacht te declareren) je alle vaste lasten dekt. Dat is in beginsel niet veel anders dan wanneer je in loondienst gaat. Ook dan bereken je of je met je nieuwe salaris de kosten voor jouw levensonderhoud kunt betalen. En natuurlijk of je nog wat overhoudt om te sparen. Als ondernemer moet je daarnaast rekening houden met belasting en de kosten voor het opbouwen van jouw toekomstige inkomen tijdens ziekte en pensioen. Gebruik voor het bepalen van je uurtarief een online rekentool, bijvoorbeeld die van de Kamer van Koophandel (KvK).
3. Financiële administratie: rompslomp of goed te doen?
Je bent als werknemer gewend dat jouw salaris elke maand automatisch op een vaste dag wordt gestort. Als zelfstandige moet je daar zelf het een en ander voor regelen. Met een paar opdrachtgevers per jaar hoeft je financiële administratie echter niet heel ingewikkeld te zijn. Je doorloopt in elk geval de volgende stappen:
- Het ondernemerschap start met de inschrijving bij de KvK en de aanmelding bij de Belastingdienst. Zodra jij jouw KvK-nummer, btw-identificatienummer en omzetbelastingnummer binnen hebt, kun je uren gaan maken en vervolgens facturen schrijven. Je facturen moeten voldoen aan een aantal eenvoudige voorwaarden. De KvK legt in dit artikel uit hoe dat werkt en helpt je met een handige voorbeeldfactuur. Zelf verstuur ik facturen direct vanuit de bankieren-app van mijn zakelijke bank.
- Open eventueel een zakelijke rekening. Dat is niet wettelijk verplicht, maar het is wel verstandig om je particuliere en zakelijke bankzaken gescheiden te houden. Niet alleen voor jezelf, ook voor de Belastingdienst is je administratie dan meer inzichtelijk.
- Houd alle uren die jij aan jouw onderneming besteedt goed bij (inclusief de niet declarabele uren). Bijvoorbeeld in een van de vele slimme apps die hiervoor beschikbaar zijn. Wanneer jij meer dan 1.225 uur per jaar aan je onderneming werkt, voldoe je aan het urencriterium van de Belastingdienst. Je hebt dan recht op belastingvoordeel, zoals startersaftrek en zelfstandigenaftrek. Dat kan op dit moment duizenden euro’s aan belasting per jaar schelen.
- Als zelfstandige ben je btw-plichtig, behalve wanneer je onder de kleineondernemersregeling (KOR) Btw-plicht betekent dat je de van de klant ontvangen btw afdraagt aan de Belastingdienst. De door jou betaalde btw mag je hiervan aftrekken. Dit doe je elk kwartaal in jouw aangifte omzetbelasting. Houd daarom jouw inkomsten en uitgaven goed bij in Excel of een speciale boekhoudapp. Bewaar deze gegevens en al je zakelijke facturen minimaal 7 jaar, volgens de huidige verplichte fiscale bewaartermijn.
- Na ieder kalenderjaar doe jij aangifte inkomstenbelasting, net zoals je in loondienst waarschijnlijk al doet. Het verschil is dat je als zelfstandig professional ondernemersaangifte doet en dat is complexer dan een particuliere belastingaangifte. Niet iedereen die voor zichzelf begint, is ondernemer voor de inkomstenbelasting. De Belastingdienst beoordeelt dit na jouw aanmelding als ondernemer.
Tip: kijk of je iemand kent die jou (tegen betaling) kan helpen met de jaarlijkse belastingaangifte. Wil je helemaal zeker weten dat jij jouw financiële administratie elk jaar goed afrondt? Schakel dan de hulp van een boekhouder in.
4. Aan de onderhandelingstafel?!
Als werknemer praat je waarschijnlijk jaarlijks over een eventuele loonsverhoging. Als zelfstandige heb je geen jaarlijks evaluatiegesprek, maar wél de kans om bij iedere opdracht je uurtarief te bespreken. Op basis van de marktomstandigheden in jouw branche, jouw ervaring en de waarde die jij toevoegt voor je opdrachtgever, kun jij telkens in onderhandeling over de hoogte van jouw inkomen. Dat is met de inflatie van dit moment wel zo prettig!
Natuurlijk verhoog je voor bestaande klanten jouw tarief niet om de haverklap. Wanneer een opdracht wordt verlengd en je bijvoorbeeld een jaargrens overgaat, is het helemaal niet gek om ook over jouw vergoeding te praten. Nee heb je, ja kun je krijgen 😉
5. Wat gebeurt er als je ziek wordt?
Wanneer je ziek wordt of je arm breekt, loopt jouw inkomen in loondienst gewoon door. Als zelfstandige stopt je inkomen tijdelijk, want niet werken door ziekte betekent geen inkomen. De eerste ziektemaand krijg je waarschijnlijk de facturen van jouw laatste werkzaamheden nog uitbetaald. Die maand kom je nog door, maar daarna? Bouw zodra je bent gestart een buffer op, zodat je een langere periode van ziekte kunt overbruggen.
Wil jij het risico dat je inkomen door ziekte stopt vermijden? Laat je dan adviseren over een uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Bijvoorbeeld met een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) of deelname aan een broodfonds. Met een AOV wordt een deel van jouw inkomen vervangen zolang je ziek bent. Met deelname aan een broodfonds ontvang je slechts tijdelijk een vervangend inkomen, ook als je langdurig ziek bent. In de toekomst wordt een AOV waarschijnlijk verplicht, nu is dat nog niet zo.
6. Ongeluk in een klein hoekje?
Het is jou vast ook weleens overkomen: je gooit per ongeluk een beker met koffie of thee over je werklaptop. Als werknemer is dit vervelend en wordt het door de werkgever opgelost. Als zelfstandige ben jij financieel verantwoordelijk voor eventuele schade aan de bezittingen van je opdrachtgever. Wanneer je niet voor onverwachte kosten bij dit soort ongelukjes wilt komen te staan, kun je dit verzekeren met een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering.
Wil je ook voorkomen dat je door een beroepsfout schade voor je opdrachtgever veroorzaakt? Dat kun je eventueel verzekeren met een beroepsaansprakelijkheidsverzekering.
7. Hoe bouw je pensioen op?
Een groot verschil met werken in loondienst is de opbouw van pensioen. In Nederland bouw je als zelfstandige in beginsel alleen AOW op en dus geen aanvullend pensioen. Een toekomstig pensioengat voorkom je door bijvoorbeeld maandelijks een vast bedrag te storten op een aparte rekening. Of nog beter; op een speciale pensioenspaar- of beleggingsrekening. Je geniet dan mogelijk van de fiscale voordelen van pensioenopbouw voor ondernemers (dit kan alleen als je jaarruimte hebt – laat je goed adviseren) en geeft jouw geld de kans om op de lange termijn te groeien. Laat je goed adviseren welke manier en welk maandelijks bedrag het beste past bij jouw (toekomstige) situatie.
8. Op zoek naar opdrachtgevers of vinden zij jou?
Als zelfstandig professional moet je telkens weer een nieuwe opdracht zien te vinden, want geen werk betekent geen inkomen. Het helpt om jezelf regelmatig te laten zien, bijvoorbeeld bij netwerkborrels, een ondernemersnetwerk of bij recruitment bureaus. Daarnaast is online zichtbaarheid heel belangrijk. Met een goed LinkedIn profiel en eventueel een zakelijke website weten opdrachtgevers jou ook te vinden.
Tip: zet, zodra jij weer beschikbaar komt, de functie ‘Open to work’ aan in je LinkedIn profiel.
Natuurlijk blijft het, ook in de huidige arbeidsmarkt, spannend om de zekerheid van een vaste baan los te laten en erop te vertrouwen dat je continue aan het werk zult zijn. Op dit vlak kan LICHT een fijne partner voor je zijn. De recruitment consultants van LICHT zijn betrokken tijdens opdrachten, weten daardoor steeds beter waar jouw ambitie en talent ligt én zitten bovenop het aanbod van opdrachten in communicatieland. Dat geeft mij het vertrouwen dat het ook na mijn huidige opdracht(en) opnieuw goed komt!
9. Extra lange (werk)vakantie?
Als zelfstandige kies je zelf voor wie, waar en wanneer je werkt. Je kunt bijvoorbeeld ook bewust kiezen voor een korte break tussen twee opdrachten in. Dat geeft tijd voor reflectie. Wanneer je in jouw uitgavenpatroon zorgt dat je een buffer opbouwt voor zo’n tijdelijke werkbreak, kun jij kiezen voor bijvoorbeeld een extra lange zomervakantie. Of kies, zoals ik soms doe, voor een workation in het buitenland. Wanneer mijn opdracht het toelaat, neem ik mijn laptop mee naar een zonnige en inspirerende bestemming. Dat brengt mij volop energie, nieuwe inzichten en is voor mij echt een voordeel van zelfstandig zijn.
Zoveel verschillen tussen zelfstandig ondernemen en loondienst, zoveel inzichten?
Zoals je leest zijn er aardig wat verschillen tussen werken als zelfstandig professional en werken in loondienst. Wellicht geeft dit artikel inzichten waarom voor jezelf starten wel of juist niet bij je past. Wil jij hier eens over praten? De recruitment consultants van LICHT – Wendy, Joke, Yvonne en Maureen – denken graag met je mee.
VLP: interim-afwisseling in loondienst
Goed om te weten is dat je ook in loondienst als interimprofessional kunt werken, bijvoorbeeld als Vaste LICHT Professional (VLP). Dat betekent dat je wel de afwisseling hebt van het interimbestaan, maar minder de onzekerheid. Iets voor jou? Lees hier meer over het VLP-schap.
Wendy van Dongen
Wendy: “Wij denken van kop tot staart mee. Dat begint met een uitgebreid kennismakingsgesprek over jouw talenten en wensen. Wanneer jij ons vertelt in welke werksituatie jij op je best bent, doen wij ons uiterste best een zo passend mogelijke match voor jou te vinden.”