Oefening werd werkelijkheid – Christel Knoops

In scène gezette crisis eind 2019 werd daarna door corona voor Christel en haar team realiteit

Met haar oog op bestuurscommunicatie door haar werkervaring bij de gemeente en het waterschap, startte Christel Knoops (49) zo’n vier jaar geleden als afdelingshoofd communicatie bij Veiligheidsregio Limburg-Noord. Bestuur leek in de organisatie wat meer op afstand, maar blijkt door deze crisis toch dichtbij. Veiligheidsregio Limburg-Noord is een organisatie waaraan de gemeenten in Noord- en Midden-Limburg de uitvoering van taken hebben opgedragen op het gebied van veiligheid (brandweerzorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing) en gezondheid (publieke gezondheidszorg). Met de GGD en crisisbeheersing onder één dak, werd corona bij hen vrij direct een continuïteitscrisis. “We wisten direct dat dit geen flitsramp was en we anders moesten acteren.”

Het is september 2019 wanneer Christel samen met haar team in het Limburgse een grote crisisoefening op de planning heeft staan. Tien dagen lang oefenden zij met hun GGD-‘tak’ dat er een infectieziekte in hun regio woedde. “Het was intens en heftig: we draaiden vele uren. Daardoor leek het heel realistisch, al vonden we de bedachte scenario’s wel wat extreem. Wie had gedacht dat het enkele maanden later realiteit zou zijn? Achteraf heeft dit ons natuurlijk veel gebracht, maar het is nog steeds apart.”

Regionale verschillen
Toen corona uitbrak, bleek de regio van Christel hard getroffen. Dit maakte dat de GGD en ook haar team al drie weken voor carnaval piket draaide en veel eerder dan de rest van het land regionaal moest communiceren. Elders in het land drong de ernst en de impact van het virus nog niet door, totdat het virus zich verder verspreidde en er maatregelen kwamen die grote maatschappelijke impact hadden. Toch wisten collega’s van Christel in dat beginstadium precies wat er van hen verwacht werd, doordat er een structuur stond. “Toen ik bij Veiligheidsregio Limburg-Noord begon, heb ik net zoals bij rampen een crisiscommunicatieplan geschreven, maar dan voor infectieziekte en andere GGD-crises. Doordat dit plan klaarlag en we geoefend hadden, wist iedereen binnen de organisatie van de GGD  wat er van hem/haar werd verwacht. Bij crises is het belangrijk dat je oefent en structuur kent, dat je weet waarvoor je aan de lat staat. Ik ben ontzettend dankbaar voor mijn team en hoe strak ze hierin staan. Dat heeft ons zeker in die beginsituatie erg ver gebracht, waardoor we ook als voorbeeldregio konden fungeren.”

Afstand nemen
Het besef dat Veiligheidsregio Limburg-Noord een voorbeeldfunctie had, kwam pas achteraf. “We pionierden en voelden veel druk. Dat werd in de loop van de tijd wel minder. Bij een brand telt elke minuut, bij een continuïteitscrisis zoals corona telt elke dag. Dit maakt dat je af en toe uit de materie kunt stappen om erboven te hangen en afstand te nemen. Dan kun je kijken: doen we wel de juiste dingen? Zo’n crisis verandert en dat geeft de mogelijkheid om structuur of aanpak bij te stellen, zodat communicatie zo efficiënt en effectief mogelijk blijft. Dat gaf ons bijvoorbeeld in de zomer wat meer rust.”

Uit ‘doen’, in ‘regie’
“Wat deze coronacrisis goed laat zien,” gaat Christel verder, “is dat eigen regie enorm belangrijk is. Doordat we een communicatievisie en dienstverleningsplan hebben geschreven, laten we als team zien wat voor de organisatie belangrijk is om deze vooruit te helpen. Dan stap je uit het ‘u vraagt, wij draaien’ en ga je naar regie. Dus zorg dat je aan de voorkant vastlegt: wat is voor jouw organisatie belangrijk en wat kun je daarvoor leveren? Dan is je communicatie effectief en doe je eer aan het bestaansrecht van het communicatie-vak.  We zijn ons er nu wel meer van bewust dat door meer regie te pakken niet alleen de communicatie beter wordt, maar ook ons werkplezier groter.”