Terugblik op Logeion workshop: Van weerstand naar beweging

Onlangs nam VLP Christel deel aan de workshop ‘Van weerstand naar beweging: communicatie als brug naar veranderbereidheid’, georganiseerd door Logeion in het mooie stadhuis in Nijmegen. Onder leiding van Raymond Reesink volgde ze, samen met andere communicatieprofessionals uit het hele land, het seminar over de rol van communicatie bij weerstand.

Frictie gaat voor fuel
Hoogleraar Marieke Fransen beet het spits af met theoretische kennis over het onderwerp: wat is weerstand en waarom ervaren mensen weerstand? Ze riep op om aandacht te besteden aan de frictie, daar waar het schuurt in plaats van eerst aandacht te besteden aan de voordelen die wij zien (de fuel). Als je je realiseert waar weerstand vandaan komt, kun je er iets aan doen:

• Is er angst voor het onbekende?
• Is iemand gehecht aan de status quo?
• Of is er bijvoorbeeld dreiging voor identiteit en waardering?

Ze prikkelde ons ook met een beeld van een plantenspuit en paardenbloemen. Ieder van ons ziet iets in dit beeld, maar kan het zijn dat de ander een beeld heeft wat ook waar kan zijn? Marieke is op dit moment bezig met het onderzoek ‘Weerstand in kaart’. De bevindingen zullen naar verwachting eind november uitmonden in een publicatie bij het ‘Centrum voor Strategische Communicatie’.

Don’t push me
Daarna nam Liset Strijker ons mee in de wereld van het onbewuste brein. We zijn bij weerstand namelijk vaak geneigd de relevantie van de verandering goed uit te leggen en anderen daarmee te overtuigen. Uitgaan van logica en ratio dus. Door vanuit je eigen kijk op de boodschap te zenden (lees: pushen) ontstaat er juist meer weerstand. Liset liet ons zien hoe je moet ‘pullen’ in plaats van pushen en op die manier mensen écht bereikt en in beweging krijgt. Bij pullen creëer je een veilige verbinding in het onbewuste brein van de ander om zo de gezamenlijke impact te vergroten.

Maar hoe doe je dat dan? Tijdens de bijeenkomst hebben we daarmee geoefend aan de hand van een herkenbare casus over het laten inenten van je kind. De kunst is om te ‘pullen totdat je goud vindt’. Dat doe je door oordeelvrij open vragen te stellen. Als je uitgaat van gesloten vragen ga je immers al richting een oplossing terwijl je eerst op zoek moet naar verbinding. Een goede vraag is dan bijvoorbeeld: Wat zijn voor jou belangrijke vragen? Of: waar ben je bang voor? Een gesloten vraag kun je open maken door er de woorden ‘In hoeverre’ voor te plaatsen. Het verhaal van Liset vond ik niet alleen aansprekend en herkenbaar, maar ze gaf ook tips die je als professional meteen in praktijk kunt brengen.

Dat wil overigens niet zeggen dat de push-benadering niet kan. Het kan wel, maar dan alleen wanneer iets vaststaat en er niet meer over onderhandeld kan worden.

Focus op de ‘schreeuwers’ of op de ‘inwoners die aan bingo doen’?  
Ten slotte hield burgemeester en tevens gastheer Hubert Bruls een – in mijn ogen – ontwapenend verhaal over weerstand en polarisatie. Polarisatie, zo gaf hij aan, is van alle tijden. Vanuit zijn rijk bestuurdersverleden deelde hij zijn kijk op het onderwerp weerstand en polarisatie en nam daarbij geen blad voor de mond. Zelf richt hij zich liever niet op de ‘schreeuwers’ in zijn stad maar juist op de ‘mensen die niet in de krant komen’. Om in zijn woorden te spreken – inwoners die bingoën en de verenigingsmensen in een stad of dorp.

Verder deed hij een oproep aan de aanwezigen in de zaal om burgers niet te onderschatten. Benadruk als communicatieadviseur of bestuurder bijvoorbeeld niet dat het allemaal rooskleurig en halleluja is. Er is geen maatregel die alleen maar positief is voor iedereen. Leg je dilemma’s op tafel en geef aan dat er voors en tegens zijn die je als bestuurder moet (af)wegen.

In amper twee uur tijd heb ik mijn rugzak weer gevuld met nieuwe inzichten die tot nadenken stemmen en tips waarmee ik in de dagelijkse praktijk aan de slag kan.